Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) ξεκίνησε το 1962, και είναι μια από τις παλαιότερες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Με την πάροδο των ετών, έχει εξελιχθεί προκειμένου να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις των γεωργικών αγορών.
Η ΚΑΠ έχει υποστεί διάφορες μεταρρυθμίσεις. Η τελευταία αποφασίστηκε το 2013 και εφαρμόστηκε το 2015. Έκτοτε, έχουν όμως μεσολαβήσει πολλές σημαντικές εξελίξεις στις οποίες η ΚΑΠ πρέπει να ανταποκριθεί πιο αποτελεσματικά.
Ειδικότερα:
- Οι τιμές των γεωργικών προϊόντων έχουν μειωθεί σημαντικά και η αβεβαιότητα της αγοράς έχει αυξηθεί.
- Η έμφαση των εμπορικών διαπραγματεύσεων έχει μετακινηθεί από τις πολυμερείς στις διμερείς συμφωνίες.
- Η ΕΕ έχει αναλάβει νέες διεθνείς δεσμεύσεις. Ειδικότερα, αυτές που αφορούν στην κλιματική αλλαγή (COP 21 στο Παρίσι) και στην αειφόρο ανάπτυξη (ΟΗΕ). Ταυτόχρονα είναι έκθετη σε άλλες γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως το νέο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα.
Σε όλες τις ανωτέρω σημαντικές εξελίξεις η ΚΑΠ θα πρέπει να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά και για να γίνει αυτό θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να απλουστευθεί και να καταστεί ακόμη πιο συνεκτική με τις άλλες πολιτικές της ΕΈ. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο αρμόδιος Επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Φιλ Χόγκαν, ξεκίνησαν πρόσφατα μία δημόσια διαβούλευση προκειμένου να καθοριστούν οι μελλοντικές προτεραιότητες της ΚΑΠ. Μία διαβούλευση η οποία σκοπό είχε να δώσει στους αγρότες, στους πολίτες, στους φορείς και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους για το μέλλον της ΚΑΠ.
Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης αυτής, η οποία ξεκίνησε στις 2 Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε στις 2 Μαΐου, θα παρουσιαστούν στις 7 Ιουλίου και στο τέλος του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκδώσει σχετικό έγγραφο που θα σηματοδοτήσει, επίσημα, την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ΚΑΠ μετά το 2020.
Αμέσως μετά το τέλος της παραπάνω διαβούλευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αρμόδια Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε συνεδρίαση που έλαβε χώρα στις 3 Μαΐου, έλαβε μία απόφαση με την οποία έθεσε τις τρείς βασικές προτεραιότητες για το μέλλον της ΚΑΠ μετά το 2020, οι οποίες αναλυτικά αναφέρονται παρακάτω:
1. Ενίσχυση των αγροτών με τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης αλυσίδας εφοδιασμού.
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή Γεωργίας προτείνει:
- Να επεκταθεί η υποχρεωτική αναγνώριση των οργανώσεων παραγωγών που πληρούν καθορισμένα κριτήρια σε όλους τους αγροτικούς τομείς.
- Να επιτρέπεται σε όλες τις αναγνωρισμένες οργανώσεις γεωργών να σχεδιάζουν την παραγωγή και να διαπραγματεύονται συμβάσεις παράδοσης για λογαριασμό των μελών της, χωρίς να παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.
- Να υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέχρι τις 30 Ιουνίου 2018, σχέδιο νόμου για την καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
2. Καλύτερα εργαλεία για την αντιμετώπιση των κινδύνων της αγοράς και της παραγωγής
Λόγω μιας σειράς γεωργικών κρίσεων τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή Γεωργίας θεωρεί ότι οι αγρότες χρειάζονται καλύτερα εργαλεία για να προστατευθούν τόσο από την αστάθεια της αγοράς όσο και από απρόβλεπτους κινδύνους παραγωγής όπως οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, τα παράσιτα των φυτών ή οι ασθένειες των ζώων.
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή Γεωργίας προτείνει:
- Να επικαιροποιηθούν οι κανόνες για την ασφάλιση των καλλιεργειών, των ζώων και των φυτών.
- Να δημιουργηθεί ένα Εργαλείο Σταθεροποίησης του Εισοδήματος (Income Stabilisation Tool, IST) για την αύξηση των αποζημιώσεων και τη διευκόλυνση των αγροτών που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες.
- Να εξειδικευτεί το Εργαλείο Σταθεροποίησης του Εισοδήματος ανά αγροτικό τομέα, έτσι ώστε οι ζημίες των αγροτών να υπολογίζονται για το είδος της παραγωγής που επλήγη και να μπορούν έτσι να αποζημιωθούν ακόμη και αν οι άλλες παραγωγές τους δεν υπέφεραν.
- Να επεκτείνει το υφιστάμενο καθεστώς, το οποίο χορηγεί ενισχύσεις σε γαλακτοπαραγωγούς που εθελουσίως μειώνουν τον εφοδιασμό τους με γεωγραφικά προστατευόμενα προϊόντα (ετικέτες ΠΟΠ και ΠΓΕ) σε περιόδους σοβαρών ανισορροπιών στην αγορά, σε όλους τους άλλους τομείς,
- Να υιοθετηθούν ευέλικτες διοικητικές διαδικασίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έτσι ώστε σε περιόδους κρίσεων να επιτρέπονται οι άμεσες ενέργειες, χωρίς να χρειάζεται πρώτα να ενεργοποιηθούν τα μέτρα δημόσιας παρέμβασης και ιδιωτικής αποθεματοποίησης,
- Να επιτρέψει τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, αυτόματα, στον τομέα των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών.
3. Ενίσχυση ενεργών και νέων αγροτών
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή Γεωργίας προτείνει:
- Να δοθεί στα Κράτη-Μέλη μεγαλύτερη ευελιξία για τον ορισμό του ενεργού γεωργού.
- Να επιτραπεί στα κράτη μέλη να αυξήσουν τις προσαυξήσεις των νέων γεωργών από το 25% στο 50% του βασικού δικαιώματος ενίσχυσης, αλλά για το ίδιο εύρος έκτασης (πρώτα 25-90 εκτάρια).
Όλες οι παραπάνω προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με το μέλλον της ΚΑΠ μετά το 2020 θα πρέπει να αποτελέσουν ιδιαίτερα σημεία προβληματισμού και περαιτέρω συζητήσεων και αναλύσεων, από όλους τους αρμόδιους φορείς στη χώρα μας αλλά και μεμονωμένους παραγωγούς. Κι αυτό γιατί μόνο έτσι θα καταλήξουμε στη διαμόρφωση προτάσεων και θέσεων οι οποίες θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Πρωτογενή Τομέα της χώρας μας, στην προσφορά αγροτικών προϊόντων διατροφής υψηλής ποιότητας, αλλά και ταυτόχρονα στην στήριξη των αγροτικών περιοχών της χώρας μας.